Jak działa short selling i kto z niego korzysta?

Short selling – czyli sprzedaż krótka – to technika inwestycyjna, która od dziesięcioleci fascynuje jednych i przeraża drugich. Kojarzona z grą na spadki, wywoływała burze medialne podczas kryzysów finansowych, obwiniana była o pogłębianie paniki na rynkach, a jednocześnie stanowi ważny element zdrowego i płynnego rynku kapitałowego. Ale czym tak naprawdę jest short selling, jak działa w praktyce i kto po niego sięga?

Czym jest short selling?

Short selling (po polsku: sprzedaż krótka) to strategia, w której inwestor zarabia na spadku ceny instrumentu finansowego – najczęściej akcji.

1. Inwestor pożycza akcje od brokera.
2. Sprzedaje je na rynku po aktualnej cenie rynkowej.
3. Czeka, aż kurs akcji spadnie.
4. Kupuje akcje po niższej cenie i zwraca je brokerowi.
5. Różnica między ceną sprzedaży a ceną kupna – pomniejszona o koszty – to jego zysk.

Inwestor sprzedaje coś, czego nie posiada, licząc na to, że odkupi to taniej później. To odwrotność klasycznego podejścia „kup tanio, sprzedaj drożej”.

Jak wygląda proces od strony technicznej?

Sprzedaż krótka wymaga zaplecza w postaci brokera, który umożliwia pożyczanie papierów wartościowych. Nie każdy dom maklerski oferuje tę opcję, szczególnie w Polsce, gdzie rynek krótkiej sprzedaży jest relatywnie płytki i słabiej rozwinięty niż w USA czy Wielkiej Brytanii.

• Inwestor składa zlecenie krótkiej sprzedaży,
• Broker automatycznie „znajduje” akcje, które można pożyczyć (np. z kont innego inwestora),
• Sprzedaż zostaje wykonana jak każde inne zlecenie giełdowe,
• Inwestor musi następnie odkupić akcje i zwrócić je – to moment zamknięcia pozycji.

Za samą możliwość pożyczania akcji naliczane są odsetki (tzw. opłata za pożyczkę akcji), a brokerzy często wymagają depozytu zabezpieczającego, by pokryć ryzyko strat.

Kto korzysta z short sellingu?

• Profesjonalni inwestorzy i fundusze hedgingowe
  To główni użytkownicy short sellingu. Fundusze hedge regularnie wykorzystują tę technikę, aby zabezpieczać swoje portfele, grać na spadki słabych spółek lub generować zysk niezależnie od sytuacji rynkowej.
• Daytraderzy i aktywni inwestorzy
  Osoby grające na dużej zmienności często wykorzystują krótką sprzedaż do szybkich spekulacji. Gdy rynek jest w fazie spadków, mogą zarobić, zanim ceny znów odbiją.
• Inwestorzy zabezpieczający portfel (hedging)
  Short selling może być użyty jako forma ochrony przed spadkiem wartości akcji w portfelu. Na przykład: posiadasz akcje spółki A, ale obawiasz się korekty. Sprzedajesz te same akcje na krótko i w ten sposób ograniczasz ewentualną stratę.
• Instytucje analizujące przewartościowanie rynku
  Niektóre instytucje finansowe stosują analizę fundamentalną i techniczną w poszukiwaniu spółek przewartościowanych. Jeśli znajdują kandydatów do spadków – zawierają transakcje krótkiej sprzedaży.

Ryzyko związane z short sellingiem

Short selling wiąże się z większym ryzykiem niż standardowe inwestowanie. Dlaczego? Bo w klasycznej strategii maksymalna strata to 100% zainwestowanego kapitału – jeśli spółka bankrutuje. W przypadku short sellingu strata może być nieskończona.

Jeśli kurs akcji, które sprzedaliśmy na krótko, zamiast spadać – rośnie, musimy je odkupić drożej. A jeśli rośnie dalej? Tracimy coraz więcej, bez górnego limitu. Taka sytuacja miała miejsce np. podczas tzw. short squeeze na akcjach GameStop w 2021 roku. Dlatego korzystanie z tej techniki wymaga ogromnej dyscypliny, doświadczenia i zarządzania ryzykiem – np. stosowania zleceń typu stop-loss.

Short selling a moralność – kontrowersje

Nie brakuje opinii, że short selling szkodzi rynkowi, a nawet doprowadza do upadków firm. W rzeczywistości jednak sprzedaż krótka:

• Zwiększa płynność rynku,
• Pomaga w wycenie przewartościowanych aktywów,
• Odsłania oszustwa i słabości spółek (jak w przypadku Enronu czy Wirecard).

Oczywiście, w czasie kryzysów finansowych regulatorzy czasowo zakazywali short sellingu, aby ograniczyć panikę. Jednak większość ekspertów uważa, że sprzedaż krótka pełni ważną funkcję stabilizującą w długim terminie.

Gdzie można zawierać transakcje krótkiej sprzedaży?

Na GPW lista instrumentów dostępnych do krótkiej sprzedaży jest ograniczona i publikowana przez KDPW oraz domy maklerskie. Na rynkach zagranicznych – takich jak NYSE, Nasdaq czy Xetra – zakres ten jest znacznie szerszy, a pozycje można zajmować również przez kontrakty terminowe, opcje i CFD. Jeśli interesuje Cię trading na rynkach globalnych i chcesz poznać mechanizmy krótkiej sprzedaży od podszewki, to zanim podejmiesz decyzję inwestycyjną, przeglądaj stronę domu maklerskiego oferującego dostęp do zaawansowanych narzędzi i materiałów edukacyjnych.

Short selling to:

• Strategia gry na spadki cen akcji,
• Proces polegający na pożyczeniu i sprzedaży aktywa, by później odkupić je taniej,
• Narzędzie wykorzystywane przez profesjonalistów do spekulacji i zabezpieczenia portfela,
• Technika obarczona podwyższonym ryzykiem i wymagająca doświadczenia.

Jeśli chcesz w przyszłości korzystać z tej strategii, zacznij od solidnego przygotowania teoretycznego i praktycznego. W środowisku wysokiej zmienności – bez planu i zarządzania ryzykiem – short selling może być bardziej ryzykowny niż opłacalny. Ale w rękach świadomego inwestora bywa potężnym narzędziem.